Co więc było takiego wyjątkowego w diamencie Hope, że przyciągnął tak prestiżową i królewską uwagę? Cóż, na początek, diament Hope został oceniony przez GIA w 1988 i 1996 roku jako diament o masie 45,52 karatów, kształcie poduszki, antycznym blasku, czystości VS1 i Fancy Deep szaro-niebieskim kolorze (wynik niewiarygodnie wysokiego stężenia widocznych zanieczyszczeń borem, określonego na około 1,7 części na milion).
Fragment raportu GIA dotyczącego klasyfikacji diamentów (nr 5230103) wydanego w 1988 r. Kolor diamentu Hope został opisany jako Fancy Deep szaro-niebieski w zaktualizowanym raporcie z 1996 r.
Zdecydowana większość naturalnych diamentów szlachetnych (około 99%) ma duże ilości zanieczyszczeń azotowych, a pozostały 1% ma mało lub wcale nie wykrywalnego azotu. Mniej niż 0,1% diamentów — w tym Hope — ma wykrywalny bor; spośród nich zdecydowana większość ma mniejsze ilości boru niż diament Hope, przy czym większość z nich ma mniej niż 0,5 części na milion. Dlatego każdy naturalny diament z tak dużą ilością boru jest niezwykle niezwykły, a występowanie w tak dużym diamencie jest naprawdę rzadkie. Inną niezwykłą cechą diamentu Hope jest jego ognistoczerwona fosforescencja. Gdy diament zostanie wystawiony na działanie światła ultrafioletowego (UV), będzie świecił jak płonący węgielek przez dłużej niż minutę. Podobnie jak niebieski kolor diamentu, czerwona fosforescencja jest również związana z borem, który został włączony do diamentu podczas formowania kamienia szlachetnego. Po wystawieniu na działanie krótkofalowego promieniowania UV atomy boru wchodzą w interakcję z innymi zanieczyszczeniami w diamencie, co powoduje, że kamień szlachetny emituje widzialne światło. Żywy czerwony blask w połączeniu z jego wydłużonym czasem trwania sprawia, że ta cecha jest dość charakterystyczna dla diamentu.
Diament Hope świeci ognistą czerwienią, gdy jest wystawiony na działanie krótkofalowego światła UV. Pobudza pasma fosforescencji zlokalizowane przy 500 nm i 660 nm. (Zdjęcia Chipa Clarka i Johna Nelsa Hatleberga)
Chociaż przesądy i podejrzenia o klątwie otaczały historię Hope Diamond przez dziesięciolecia, badania naukowe diamentu — szczególnie w ciągu ostatnich dwudziestu lat — ujawniły wiele z jego długo skrywanych tajemnic. Takie ostatnie wysiłki badawcze obejmują modelowanie komputerowe, które przekonująco wykazało jego pochodzenie jako French Blue, szczegóły spektroskopowe i pochodzenie jego fosforescencji, a także określenie zarówno całkowitego stężenia boru, jak i obserwowalnego stężenia boru.